(BTĐKT)- Đội quy tập 584 thuộc Phòng Chính trị - Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Quảng Trị, là đơn vị có bề dày thành tích, được thành lập ngày 10/5/1984. Với chức năng làm nhiệm vụ khảo sát, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ, quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ ở Lào về nước, đồng thời tiến hành khảo sát, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ hy sinh trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.
Ở nước bạn Lào, đơn vị được cấp trên phân công đảm nhiệm khảo sát, quy tập địa bàn thuộc 3 tỉnh Khăm Muộn, Xa LaVan, Xa Vẵn Na Khệt.
Với những tinh thần trách nhiệm cao, không lùi bước trước những khó khăn thách thức và trải qua quá trình xây dựng trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sỹ của Đội đã kế thừa và phát huy truyền thống, đạo lý "Uống nước nhớ nguồn", "Ăn quả nhớ người trồng cây", tinh thần tương thân, tương ái của dân tộc và truyền thống của quê hương Quảng Trị anh hùng, tâm nguyện là làm sao tìm được thật nhiều hài cốt của các anh hùng liệt sỹ để đưa về quê hương, về với Tổ quốc. Cán bộ, chiến sỹ của đội đã vượt qua những cam go thử thách, chịu đựng mưa nắng tiến hành khảo sát, tìm kiếm, quy tập đưa về nghĩa trang trong nước và gia đình đến nay được hơn 5.800 hài cốt liệt sỹ trên đất bạn Lào và hoàn thành tốt việc quy tập ở trong nước. Làm vơi đi nỗi đau của bao gia đình, bao người bố, người mẹ, người vợ, người anh, người chị ngày đêm chờ đợi người thân.
Đáp lại lòng tin cậy của lãnh đạo các cấp, không phụ lòng thủy chung son sắt của 2 dân tộc Việt – Lào, trong mỗi chuyến hành quân lãnh đạo chỉ huy Đội đã tổ chức quán triệt sâu sắc tình hình nhiệm vụ cho cán bộ, chiến sỹ, đồng thời tổ chức huấn luyện quân sự, chính trị, cách xử lý tình huống khi có sự cố xảy ra , tổ chức học tập tiếng Lào để tiện trong quan hệ ứng xử với nhân dân, học tập nắm chắc phong tục tập quán của nhân dân bạn, tổ chức huấn luyện cấp cứu khi ốm đau, gặp tai nạn rủi ro… và làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, chiến sỹ, xây dựng nhận thức đúng nhiệm vụ, tự hào với công việc mà mình đảm nhiệm, không nề hà trước mọi khó khăn thử thách, sẵn sàng hy sinh quyền lợi, tính mạng, tài sản của mình để hoàn thành nhiệm vụ khảo sát, tìm kiếm, quy tập. Nhiều cán bộ chiến sỹ đến khi hoàn thành nhiệm vụ trở về địa phương phải mang trong mình những căn bệnh nan y, đó là căn bệnh sốt rét kinh niên, có đồng chí đã hy sinh, có đồng chí đã để lại một phần xương máu của mình trong khi làm nhiệm vụ.
Những năm trước đây trên địa bàn khảo sát, tìm kiếm, quy tập các phần mộ liệt sỹ nằm ở những khu vực gần, có phần thuận tiện đi lại hơn, đã được tiến hành quy tập và kết luận được địa bàn. Mười năm trở lại đây hầu hết các phần mộ của các anh hùng liệt sỹ chủ yếu nằm rải rác trong các cánh rừng sâu, những nơi núi rừng hiểm trở, những địa danh ít người biết đến, đường sá đi lại hết sức khó khăn, nhiều địa danh gần như sau chiến tranh không còn người qua lại; một phần do chiến tranh đã qua lâu, cộng với mưa nguồn địa hình có nhiều thay đổi, cỏ cây, đất đá bị thời gian xói mòn nên việc tìm kiếm lại càng khó khăn hơn. Nhiều lúc cán bộ, chiến sỹ phải đào bới vài chục đến vài trăm m3 đất đá mà vẫn không tìm thấy hài cốt liệt sỹ...
Thật sự khó kể hết những gian nan vất vả của Đội, các đồng chí luôn đối mặt với những nguy hiểm cận kề: Vật liệu nổ còn lại của chiến tranh, độc hại của khí độc tụ nén lâu ngày, thú dữ, đèo cao, vực thẳm, lũ quét, mưa rừng nhưng với một tinh thần trách nhiệm cao cả đến thời điểm này hơn 6000 hài cốt liệt sỹ trong và ngoài nước đã được quy tập; đặc biệt giai đoạn khó khăn gần đây trong 3 mùa khô từ năm 2011 – 2013 đã quy tập được 121 hài cốt liệt sỹ;
Ngoài việc tiến hành quy tập, cán bộ, chiến sỹ của đội đã dành hàng trăm ngày công, thời gian ngoài giờ giúp nhân dân làm vệ sinh môi trường, cắt tóc cho trẻ em. Vận động quyên góp quần áo cho bà con khó khăn. Thăm khám, chữa bệnh, cấp phát thuốc miến phí cho hàng trăm bà con đồng bào các bộ tộc Lào…
Không những hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trên đất bạn Lào, cán bộ, chiến sỹ của Đội cũng đã tích cực, chủ động nắm chắc thông tin, phối hợp với các địa phương trong tỉnh như huyện Hướng Hóa, Gio Linh, Cam Lộ… đến nay đã khảo sát, quy tập được hơn 500 hài cốt đưa về các nghĩa trang trong tỉnh, góp phần giải quyết tốt các mục tiêu tồn đọng sau chiến tranh.
Từ những thành tích xuất sắc của mình - Đội 584 đã được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Chiến công Hạng Ba. Liên tục nhiều năm liền đơn vị được công nhận danh hiệu Đơn vị quyết thắng, Chi bộ đạt danh hiệu Trong sạch vững mạnh. Đã có đồng chí được Nhà nước tặng thưởng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (ngày 11/11/2010) và nhiều cá nhân được tặng Huân chương Chiến công, Bằng khen…
Đặc biệt ngày 13/3/2008, Đội quy tập 584 được Chủ tịch nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam tặng thưởng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân./.
Các cán bộ, chiến sỹ đang làm nhiệm vụ
Thanh Quốc