Xã Trần Hợi, huyện Trần Văn Thời tỉnh Cà Mau là 1 trong 4 xã được tỉnh chọn làm điểm chỉ đạo xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2011-2015. Xã đã sớm triển khai điều tra, khảo sát đánh giá thực trạng nông thôn, tiến hành công tác quy hoạch, xây dựng đề án, xác định mục tiêu, tiêu chí cho từng năm, xây dựng dự toán vốn đầu tư và phân bổ nguồn vốn huy động đầu tư.
Còn nhiều khó khăn
Hiện nay, xã đang triển khai thực hiện một số tiêu chí trước mắt, trong đó tập trung một số hạng mục công trình trọng tâm như: Xây dựng các tuyến lộ giao thông trung tâm, nạo vét các kinh trục chính thủy lợi, xây dựng đường dây hạ thế điện, xây dựng chợ nông thôn, kiên cố hóa trường lớp, các công trình văn hóa - thể thao, nước sạch và vệ sinh môi trường… Các công trình trên đã đạt được kết quả bước đầu đáng phấn khởi. Tuy nhiên, kết quả đạt được so với yêu cầu của từng tiêu chí và thời gian thì còn thấp và chậm.
Khởi công đường giao thông về trung tâm xã Trần Hợi.
Qua điều tra đối chiếu, toàn xã mới có 2/19 tiêu chí đạt theo quy định (y tế và xây dựng hệ thống chính trị). Các tiêu chí còn lại như: Đường giao thông, kiên cố hóa kinh mương thủy lợi, xây dựng nhà ở dân cư, giải quyết lao động nông nghiệp nông thôn, xây dựng cơ sở vật chất văn hóa - xã hội, bảo đảm vệ sinh môi trường… Chỉ đạt trên dưới 50%.
Vấn đề đặt ra là, thời gian để hoàn thành các tiêu chí ở xã điểm quy định đến 2015, trong khi đó các điều kiện để thực hiện tiêu chí thì chưa bảo đảm, nhất là vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước giải ngân chậm, nguồn vốn huy động từ các doanh nghiệp, các loại hình kinh tế khác và nguồn lực huy động trong dân còn đạt ở mức thấp và rất khó khăn; sự hỗ trợ của các ngành chức năng giúp cho xã điểm chưa được tập trung cao, nhất là công tác quy hoạch và phê duyệt quy hoạch, tiêu chí quan trọng hàng đầu làm căn cứ để xây dựng các tiêu chí tiến hành còn chậm.
Mặt khác, công tác phát động, học tập chưa được sâu rộng, nhận thức trong cán bộ, đảng viên và nhân dân chưa đầy đủ về chủ trương xây dựng NTM. Người dân còn quan niệm đây là việc của Nhà nước nên chưa tích cực tham gia thực hiện. Việc phối hợp thực hiện xây dựng NTM với các chương trình mục tiêu, các cuộc vận động lớn còn rời rạc, chưa có sự liên kết chặt chẽ, hỗ trợ cho nhau nên hiệu quả đem lại thấp.
Cần nhận thức rõ xây dựng NTM chỉ thực hiện ở cấp xã (khu dân cư), không có đề án, dự án liên xã, liên huyện. Đây là một chương trình của dân, do dân và vì dân, vì vậy mọi hoạt động cụ thể trong xây dựng NTM phải do chính người dân ở ấp, xã, khu dân cư bàn bạc dân chủ để quyết định và tổ chức thực hiện.
Có như vậy mới phát huy được tính năng động, chủ động trong khai thác và phát huy tốt tiềm năng, nguồn lực tại chỗ, tạo được sự đồng thuận trong nhân dân, huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội trong quá trình tổ chức thực hiện, tránh trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước.
Xác định mục tiêu chính
Khó khăn hiện nay ở các xã, kể cả các xã điểm là công tác quy hoạch còn chậm và thiếu vững chắc, nên chưa bảo đảm tính căn cứ, tính chính xác cho xây dựng đề án, xác định mục tiêu, hạng mục công trình thực hiện. Vì vậy, phải đẩy nhanh hơn công tác quy hoạch một cách đồng bộ và chính xác cả hai nội dung: Quy hoạch phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội, môi trường và dân cư; quy hoạch sử dụng đất và hạ tầng thiết yếu cho phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa, phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ, đây là những quy hoạch quan trọng, quyết định sản xuất phát triển, đời sống được nâng cao, đổi mới bộ mặt nông thôn.
Để công tác quy hoạch được chính xác, phải làm thật tốt công tác điều tra, khảo sát, đánh giá đúng thực trạng nông thôn. Công tác quy hoạch càng chính xác, khoa học thì càng bảo đảm cho sự phát triển bền vững của xã hội.
Vấn đề cần quan tâm nữa là nguồn lực cho xây dựng NTM. Nguồn lực có tính chất quyết định cho xây dựng NTM vững chắc đó là nguồn lực tại chỗ, nguồn lực trong cộng đồng dân cư. Cần đánh giá đúng tiềm năng, nguồn lực đất đai, lao động nông nghiệp, nông thôn của tỉnh còn rất lớn, có đủ điều kiện để khai thác làm giàu cho dân.
Điều quan trọng là phải bố trí lại sản xuất nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, tập trung thâm canh, chuyên canh để tăng năng suất, hiệu quả sản xuất, gắn với phát triển công nghiệp chế biến, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ để khai thác tốt tiềm năng, nguồn lực này.
Cùng với khai thác, phát huy tốt tiềm năng, nguồn lực đất đai thì việc vận động sự tham gia đóng góp tích cực của mỗi người dân ở cộng đồng dân cư là rất quan trọng. Nếu mỗi hộ gia đình ra sức, tập trung thâm canh để tăng năng suất, hiệu quả sản xuất, nâng cao thu nhập; mỗi hộ nghèo quyết tâm lao động để thoát nghèo, vươn lên làm giàu thì đó chính là đóng góp thiết thực vào xây dựng NTM.
Phải nhanh chóng bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực cho đội ngũ cán bộ cơ sở. Trước hết là nâng cao nhận thức, nắm vững các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về xây dựng NTM, tuyên truyền, vận động người dân và cộng đồng dân cư tham gia xây dựng NTM. Gắn công tác xây dựng NTM với các phong trào, các cuộc vận động lớn như: Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, xóa đói giảm nghèo, xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ cơ sở và cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh" …