Thạch Tân là xã nhỏ của huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, bao đời nay, nhân dân ở đây "một nắng, hai sương”, lam lũ với ruộng đồng. Tuy nhiên, người dân Thạch Tân vẫn luôn giữ gìn và phát huy truyền thống hiếu học.
Phát huy truyền thống
Đại hội biểu dương các điển hình trong phong trào “Gia đình hiếu học, dòng họ hiếu học” của xã ngày 30/8 vừa qua đã tuyên dương, ôn lại trong lịch sử của xã có nhiều gia đình, dòng họ nổi tiếng có truyền thống hiếu học, đỗ đạt khoa bảng ra làm quan giúp dân, giúp nước như: Nguyễn Hoành Từ, đậu Tiến sỹ thời Lê (1577) giữ chức Tả Thị Lang bộ lại; Trần Từ, đậu Bảng nhãn, được phong Hàn Lâm đại chiến; Lê Tự Biện được phong thượng tướng quân đời Lê...
Trường Tiểu học Thạch Tân luôn ở tốp đầu của huyện Thạch Hà về chất lượng giáo dục toàn diện.
Ông Nguyễn Hữu Thường, Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch Hội khuyến học xã Thạch Tân cho biết: Nhân dân Thạch Tân vốn có truyền thống hiếu học, bất cứ gia đình nào đã có con em đi học đều đầu tư, khuyến khích cho con em mình chăm học và học giỏi.
Năm 2011, dưới sự chỉ đạo của Ban chấp hành Đảng bộ, UBND, Mặt trận tổ quốc xã, phong trào thi đua học tập diễn ra rộng khắp ở 12 xóm, 20 dòng họ; việc xây dựng quỹ ổn định giúp động viên, khen thưởng kịp thời những cháu có kết quả học tập tiêu biểu, đặc biệt là những cháu có hoàn cảnh khó khăn vươn lên học tốt.
Báo cáo của Hội khuyến học xã cũng đã cho thấy: Năm 2011, toàn xã có 532/1305 gia đình hội viên (đạt 41 %), trong đó, 127 gia đình hiếu học tiêu biểu (chiếm 24%) và đã suy tôn 27 gia đình hiếu học xuất sắc để biểu dương. Tiêu biểu là gia đình ông Nguyễn Văn Dương (xóm Trung Hòa) có 6/6 thành viên của đều có trình độ trung cấp trở lên, trong đó có 5 người làm nghề giáo dục, trong số 4 người con của ông đều có trình độ đại học, trong đó 2 người có trình độ Thạc sỹ. Gia đình ông Lê Tự Sâm (xóm Văn Minh) bản thân ông Minh là thương binh thời chống Mỹ, vợ làm nông nghiệp nhưng đã các con ăn học thành tài; 4 người con của ông đều có trình độ Đại học, trong đó Lê Tự Hiếu và Lê Tự Trung có kết qủa học tập xuất sắc của trường Đại học Lâm nghiệp nên cả hai em đều được cử đi du học ở nước ngoài.
Đầu tư bền vững
Xã Thạch Tân có 17 dòng họ lớn, mỗi dòng họ đều có chi hội khuyến học. Kết quả bầu chọn năm 2011 có 9/17 dòng họ tiến tiến (chiếm tỷ lệ 53%), trong đó có 3 dòng họ xuất sắc như: Họ Văn Hội là một họ đạo Công giáo chiếm 20% dân số toàn xã nhưng có truyền thống theo nghiệp đèn sách nhiều người trở thành cán bộ, linh mục, y sỹ; họ Trần Văn (ở các xóm Trung, Thắng, Nam Hòa) đời nào cũng có người học giỏi, đỗ đạt cao hoặc trở thành thầy thuốc, thầy giáo, cán bộ đi khắp mọi miền tổ quốc để phục vụ nhân dân, đây cũng là dòng họ tích cực trong việc khuyến học; họ Trần Văn (Tân Hòa) lại có thành tích trong việc tổ chức và hình thức hoạt động khuyến học hiệu quả.
Chi hội khuyến học dòng họ Trần ở Tân Hòa ra đời năm 2002 đã có 62/62 hộ tham gia với số quỹ đóng góp ổn định thường xuyên nhằm động viên những em có hoàn cảnh khó khăn vươn lên học giỏi và khen thưởng kịp thời những em có thành tích học tập xuất sắc. Đến nay, dòng họ có trên 20 em có trình độ đại học, trong đó năm 2010 – 2011 có 2 em là Trần Văn Danh và Trần Thị Cẩm Tú đậu học sinh giỏi Quốc gia.
Ông Nguyễn Hữu Thường, Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch Hội khuyến học xã cho biết, phát huy truyền thống tốt đẹp của cha ông, Đảng ủy, Chính quyền, Mặt trận xã đã kịp thời có chủ trương quan tâm đến công tác khuyến học của xã nhà. Phong trào “Gia đình hiếu học, dòng họ hiếu học” của Thạch Tân đã phát triển một cách sâu rộng hơn, góp phần không nhỏ vào thành tích phát triển giáo dục, văn hóa, xã hội của xã. Đặc biệt, từ phong trào “Gia đình hiếu học, dòng họ hiếu học” đã đóng góp vào việc xây dựng 3/3 trường của xã (2 trường tiểu học, 1 trường Trung học cơ sở) đạt chuẩn quốc gia và đạt tiên tiến xuất sắc cấp tỉnh.
Phong trào cũng góp phần đẩy lùi các tệ nạn xã hội, xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, góp phần thực hiện phong trào xây dựng xã Thạch Tân trở thành xã Nông thôn mới.