Chị Trịnh Thị Thanh Hòa trình bày ý tưởng khởi nghiệp từ cây sachi tại cuộc thi Dự án khởi nghiệp sáng tạo thanh niên nông thôn năm 2019
    Sachi là loại thực vật thuộc họ Euphorbiaceae (thầu dầu), có nguồn gốc từ vùng rừng rậm Amazon. Hạt của sachi chứa tỷ lệ chất dinh dưỡng và các a-xít béo không bão hòa rất cao. Sản phẩm từ sachi được sử dụng trong rất nhiều ngành như công nghiệp, thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm. Hàm lượng omega-3, 6, 9 trong sachi giúp giảm cholesterol, giảm các nguy cơ đột tử do bệnh tim mạch, giảm thoái hóa não, tăng cường thị lực, chống rối loạn tim mạch và cao huyết áp… Chính vì thế, loại quả này được nhiều quốc gia nhập khẩu với số lượng lớn, như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc, các thị trường khác vẫn đang bỏ ngỏ, vì nguồn cung không đủ.Việt Nam cũng là thị trường đầy tiềm năng với 90 triệu dân, có đến 30% là khách hàng mục tiêu, tập trung tại các tỉnh, thành phố lớn. 
    Nhận thấy tiềm năng của giống cây này, chị Hòa đã trồng thử nghiệm 15ha đầu tiên tại Đà Bắc vào năm 2017. Chị cho biết: “Khi bắt đầu trồng thử nghiệm sachi, tôi gặp không ít khó khăn, bởi Đà Bắc là một huyện miền núi nghèo, đời sống kinh tế còn nhiều thiếu thốn. Khó khăn nhất là về nguồn vốn đầu tư, tiếp đến là tâm lý e dè của bà con khi triển khai trồng giống cây mới.”
    Vượt lên mọi thử thách, những hạt sachi đầu tiên được chị Hòa thu hoạch và xuất khẩu thành công năm 2017 là minh chứng thuyết phục nhất cho hướng phát triển kinh tế mới mà cô gái người Tày này khởi xướng. Thấy cây sachi đem lại thu nhập cao, có đầu ra ổn định, bà con bản xứ bắt đầu học tập, làm theo. 
    Từ ý tưởng và những mong muốn giúp đỡ bà con phát triển kinh tế, đời sống, chị Hòa đã đưa ra mô hình sản xuất theo chuỗi liên kết. Chị đứng ra vận động bà con cùng tham gia vào HTX Dịch vụ nông nghiệp, với mục tiêu trồng và cung cấp các sản phẩm từ cây sachi đáp ứng một phần nhu cầu của cả nước và xuất khẩu đi các nước trên thế giới; tận dụng đất đồi hoang hóa chuyển đổi trồng cây sachi có giá trị kinh tế cao, góp phần phủ xanh đất trống, đồi núi trọc, chống xói mòn, rửa trôi đất, từng bước thích ứng với biến đổi khí hậu. Đặc biệt, HTX đặt mục tiêu tạo ra sản phẩm hàng hóa có giá trị dinh dưỡng cao, an toàn thực phẩm, đảm bảo sức khỏe cộng đồng, giải quyết việc làm cho từ 400 - 500 lao động nông nhàn, nhất là phụ nữ người dân tộc thiểu số tại địa phương.
    Từ ý tưởng ban đầu, đến nay, HTX đã có một vùng sản xuất cây nguyên liệu rộng lớn với gần 200ha, phủ xanh cả một vùng đồi, giải quyết việc làm cho hơn 400 lao động nông nhàn của địa phương, với mức thu nhập bình quân 5 triệu đồng/người/tháng. 
    Chị Đinh Thị Khóa, xã Hiền Lương, huyện Đà Bắc cho biết: “Từ khi tham gia HTX này, đời sống kinh tế của gia đình tôi cải thiện rõ rệt. Thu nhập từ cây sachi cao hơn gấp 2-3 lần cây ngô.”
 
Chị em phụ nữ người dân tộc thiểu số gieo trồng sachi.
    “Sau 3 năm hoạt động, chúng tôi đã có 120 hộ tham gia liên kết, đặc biệt là chị em phụ nữ dân tộc thiểu số ở miền núi huyện Đà Bắc. Sau khi chị em tham gia vào mô hình chuỗi liên kết này, cuộc sống đã thay đổi rất nhiều, có thể tự chủ về kinh tế, tận dụng được thời gian nông nhàn ở địa phương, gia đình, để có thêm thu nhập.” - Chị Hòa cho biết - “Cây này là cây trồng ngắn ngày. Từ lúc trồng đến lúc thu hoạch lứa đầu tiên là 8 tháng, bà con quay vòng vốn rất nhanh. Hiện tại chúng tôi vẫn đang thu mua sản phẩm của bà con và chưa khấu trừ nguồn vốn nào để bà con có nguồn tiếp tục đầu tư thêm.”
    Từ năm 2017, HTX đã có sản phẩm là hạt thô xuất sang Hàn Quốc (thông qua một doanh nghiệp xuất khẩu) đạt 80 tấn mỗi năm, giá trị đạt được hơn 3,2 tỷ đồng. Lợi nhuận đạt gần 1 tỷ đồng, số còn lại là chi phí sản xuất của các hộ dân liên kết. Sau hơn 3 năm hoạt động, dầu sachi và các sản phẩm chế biến từ sachi của HTX đã tìm được chỗ đứng trên thị trường trong và ngoài nước.
 
Chị Hòa (ngoài cùng bên phải) giới thiệu các sản phẩm từ sachi.
    Với ý tưởng chuỗi liên kết trong việc trồng cây sachi, chị Trịnh Thị Thanh Hòa đã xuất sắc lọt vào vòng chung kết cuộc thi Dự án khởi nghiệp sáng tạo thanh niên nông thôn năm 2019. Năm 2020, chị Hòa và HTX tiếp tục nhận được giải Triển vọng trong cuộc thi Phụ nữ khởi nghiệp do King Coffee tài trợ. Đây chính là nguồn động viên to lớn, tạo động lực để chị Hòa và người lao động trong HTX nỗ lực hơn nữa, thực hiện mục tiêu phát triển sản phẩm sachi nói riêng và các sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của địa phương, mở rộng vùng nguyên liệu, góp phần vào sự phát triển kinh tế của địa phương.
    Chia sẻ về những dự định trong tương lai, chị Hòa cho biết: “HTX đang liên kết với nhiều địa phương trong tỉnh Hòa Bình, huyện Thanh Sơn ở Phú Thọ, huyện Chư Prông ở Gia Lai, để phát triển thêm vùng nguyên liệu trong thời gian tới. Chúng tôi định hướng sản xuất các sản phẩm chủ lực như dầu omega 3, hạt rang sấy, một số sản phẩm khác như bột protein, hoặc có thể làm thêm các sản phẩm khác như rau sachi an toàn. Khi gia tăng giá trị sản phẩm này lên thì sẽ có lợi hơn rất nhiều."
                                                                                                                                                                         Diệu Anh