Về xã Chí Đám (huyện Đoan Hùng) trong những ngày cuối thu, chúng tôi gặp hình ảnh các cán bộ, chiến sỹ Công binh Trung đoàn 98 đang hoàn thiện 300 m đường bê tông khu Trung tâm UBND xã mới thấy hết được sức quân dân trong công cuộc xây dựng nông thôn mới tại đây.
Chiến sĩ Công binh Trung đoàn 98 đang hoàn thiện đường bê tông khu Trung tâm UBND xã Chí Đám
Việc hoàn thành 17/19 tiêu chí của xã chính là nhờ sự đồng thuận, tích cực chủ động của cấp ủy, chính quyền, quân và dân xã Chí Đám để từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, góp phần thay đổi bộ mặt nông thôn.
Ông Nguyễn Tiến Đạt - Chủ tịch UBND xã cho biết: Ngay sau khi xã được chọn làm điểm xây dựng nông thôn mới của huyện, cấp ủy chính quyền xã đã bám sát vào chuẩn 19 tiêu chí tiến hành xây dựng quy hoạch và triển khai các bước thực hiện quy hoạch. Đồng thời xã đẩy mạnh công tác tuyên truyền để cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân hiểu rõ mục đích, ý nghĩa, nắm được các bước tiến hành, tạo sự đồng thuận cao trong quá trình triển khai thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) ở địa phương. Xã đã quán triệt phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm, phát huy sức mạnh toàn dân để lo cho dân”, chính vì vậy tất cả các bước trong quy trình xây dựng NTM đều được công khai tới dân, người dân được bàn bạc, lắng nghe, đóng góp ý kiến đồng thời ưu tiên các nguồn lực cho việc đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng cơ sở, đặc biệt là đầu tư cho giao thông nông thôn. Xã Chí Đám là đơn vị đi đầu của huyện Đoan Hùng và đứng tốp dẫn đầu của tỉnh trong xây dựng NTM.
Với phương châm toàn dân chung tay xây dựng NTM, sau 3 năm triển khai xây dựng chương trình NTM, cùng với các nguồn lực hỗ trợ đầu tư của Nhà nước, nhân dân xã Chí Đám đã đóng góp gần 13 tỉ đồng, chiếm 22,9% tổng nguồn lực đầu tư; tự nguyện hiến gần 40.000 m2 đất cùng cây cối, hoa màu góp phần xây dựng đường giao thông nông thôn, đáp ứng nhu cầu đi lại, vận chuyển hàng hóa của nhân dân và đáp ứng các tiêu chí của chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM. Điển hình như người dân thôn Chí 1, thôn Đồng Mầu đã hiến trên 14.000 m2 đất; người dân thôn Lã Hoàng 2, Lã Hoàng 3, Xuân Áng, Lô Giang hiến gần 6.000 m2 đất… Xã huy động trên 1.000 lượt nhân công của xã và bộ đội Sư đoàn 316, Trung đoàn 98, nhà máy Z129... đào đắp, nạo vét 2.700 m mương tưới, tương đương 4.100 m3; nạo vét trên 1.000 m mương tiêu cơ bản phục vụ tốt cho sản xuất nông nghiệp; tu sửa nạo vét, vệ sinh hàng chục km đường làng, ngõ xóm. Bên cạnh đó, phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa được phát huy, 17/17 thôn đã xây dựng được hương ước sát với điều kiện cụ thể của từng thôn nhằm phát huy sức mạnh cộng đồng để thực hiện chương trình; xã kiện toàn trên 100 tổ liên gia tự quản, vận động nhân dân lắp đặt 17 km hệ thống đèn đường vừa bảo đảm môi trường nông thôn xanh sạch đẹp vừa đảm bảo được an ninh trật tự. Qua các phong trào thi đua đã tạo được sự đồng thuận cao của cộng đồng dân cư, phát huy nội lực để đẩy nhanh tiến độ thực hiện xây dựng NTM.
Do có sự đồng thuận cao, sự ủng hộ nhiệt tình của các tầng lớp nhân dân, đến nay, Chí Đám đã hoàn thành được 17/19 tiêu chí. Không còn nhà tạm, dột nát; 17/17 thôn đạt tiêu chuẩn làng văn hóa; 85% hộ gia đình đạt gia đình văn hóa 3 năm liên tục; 100% số hộ có điện thắp sáng; 3/4 trường đạt chuẩn quốc gia. Trên cơ sở rà soát đánh giá thực trạng KT- XH của xã theo 19 tiêu chí, Ban chỉ đạo xã dự kiến cần đầu tư thực hiện các tiêu chí như: giao thông nông thôn, điện, trường học, y tế, chợ nông thôn, cơ cấu lao động... trong đó giao thông phải đi trước. Vì vậy, xã đã huy động, lồng ghép các nguồn vốn để tập trung xây dựng đường giao thông nông thôn cơ bản đạt. Đối với tiêu chí về cơ cấu lao động, hiện nay tổng số hộ toàn xã là 1.861 hộ, với 6.884 nhân khẩu, số người trong độ tuổi lao động là 4.048. Để giải quyết vấn đề cơ cấu lao động, Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới xã xác định, hàng năm cần phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành liên quan trên địa bàn huyện mở các lớp dạy nghề, các lớp tập huấn áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chăn nuôi, ngoài ra còn khuyến khích lao động trẻ trong độ tuổi học các nghề đang cần của xã hội như nghề may mặc, sửa chữa điện tử… để làm việc tại các khu công nghiệp, điểm, cụm sản xuất thủ công nghiệp, giảm tỷ lệ lao động làm việc trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp. Bởi vậy, số lao động có việc làm thường xuyên của xã là 3.967, chiếm 98%.
Với các tiêu chí còn khó khăn như công tác vệ sinh môi trường với một xã thuần nông là vấn đề khó khăn, do đó, ngay từ đầu, Ban chỉ đạo xây dựng NTM của xã đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cho người dân, giúp người dân hiểu và làm tốt việc sạch từ nhà ra ngõ, có ý thức, trách nhiệm với môi trường sống quanh mình, đồng thời tổ chức chỉ đạo các tổ thu gom, xử lý rác thải, trồng cây xanh để giảm thiểu ô nhiễm môi trường nông thôn. Xã đã thành lập hợp tác xã vệ sinh môi trường và xây dựng 1 khu xử lý rác thải tập trung tại thôn Ngọc Trúc 2; 17/17 thôn đã quy hoạch được trên 30 điểm thu gom rác thải, thường xuyên tổ chức vệ sinh đường làng, ngõ, xóm, xây dựng, cải tạo hệ thống thoát nước. Đến nay đã có 95% số hộ được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh. Đảng ủy, Chính quyền, MTTQ xã quan tâm đến công tác “Đền ơn đáp nghĩa”, chăm sóc gia đình chính sách, người có công, các hộ đặc biệt khó khăn trên địa bàn và chăm sóc người cao tuổi. Trong 2 năm 2012-2013, 100% số hộ trong xã đã nhất trí xây dựng quỹ “Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi”. Đến nay số tiền quỹ thu được trên 10 triệu đồng; 100% các thôn tổ chức họp dân để xây dựng quỹ duy tu, bảo dưỡng các công trình giao thông, thủy lợi, các công trình phúc lợi tại thôn, số tiền vận động ủng hộ được 54 triệu đồng. Ngoài ra, xã còn tập trung chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, đưa cơ giới hóa vào sản xuất trong khâu làm đất, thu hoạch lương thực. Công tác xây dựng Đảng, chính quyền được quan tâm, chú trọng thông qua việc thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Đời sống nhân dân được nâng lên, hiện mức thu nhập bình quân đầu người đạt 18 triệu đồng/người/năm, tỉ lệ hộ nghèo giảm còn 7,7%, diện mạo NTM của Chí Đám có nhiều khởi sắc.
Đối với 2 tiêu chí còn chưa đạt là thủy lợi và cơ sở vật chất văn hóa, Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới xã xác định tập trung vốn đầu tư trong chương trình xây dựng NTM, các nguồn vốn lồng ghép và huy động sự đóng góp của nhân dân, các tổ chức, cá nhân, cơ quan, doanh nghiệp để hoàn thành xây dựng nhà văn hóa đa năng, trụ sở xã, nhà văn hóa thôn và hoàn thiện các tuyến mương tiêu, đập chứa nước thủy lợi. Với những kết quả đã đạt được trong 3 năm xây dựng NTM và sự chung sức chung lòng của cấp ủy, chính quyền và nhân dân trong xã sẽ là tiền đề quan trọng để Chí Đám nhanh chóng đạt xã NMT vào năm 2015.