Có thể nói, đầu tư cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn được cả hệ thống chính trị ở Ninh Bình quan tâm. Tiếp theo Nghị quyết 03-NQ/TU của tỉnh ủy Ninh Bình, HĐND tỉnh cũng ra Nghị quyết, UBND tỉnh còn xây dựng đề án số 06 về xây dựng nông thôn mới (NTM) tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2011-2015, định hướng đến 2020 để cụ thể hóa các nhiệm vụ và tập trung chỉ đạo các cấp, các ngành triển khai xây dựng nền nông nghiệp phát triển toàn diện. Tỉnh chú trọng đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng chỉ đạo các huyện, thị xã, thành phố vận động nông dân thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lao động nông thôn, nâng cao thu nhập cho lao động nghề nông. Đồng thời, tỉnh từng bước xây dựng NTM có kết cấu hạ tầng kinh tế theo hướng hiện đại, bền vững và nâng cao năng lực phòng chống thiên tai thông qua việc triển khai lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) cùng một số chương trình, dự án hỗ trợ có mục tiêu trên địa bàn tỉnh như: Chương trình MTQG về nước sạch, vệ sinh môi trường, y tế, văn hóa, giáo dục… các đề án giảm nghèo (Nghị quyết 10-NQ/TU của tỉnh ủy), xóa nhà tranh tre, dột nát, đề án hỗ trợ phát triển cây vụ Đông, hỗ trợ sản xuất lúa cao sản và lúa chất lượng cao, hỗ trợ chuyển đổi cơ cấu vật nuôi, cây trồng, phát triển ngành nghề nông thôn (Nghị quyết 04-NQ/TU). Ngoài ra, nhiều dự án giao thông, thuỷ lợi, nâng cao năng lực phòng, chống thiên tai, biến đổi khí hậu… được triển khai tại cơ sở. Đến nay, diện mạo nông thôn ở Ninh Bình có nhiều đổi mới thể hiện rõ nét là kinh tế nông thôn chuyển dịch theo hướng sản xuất hàng hóa với giá trị sản phẩm đạt hơn 86 triệu đồng/ha mỗi năm. Mặt khác, kết cấu hạ tầng như điện, nước, giao thông, thuỷ lợi, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa, chợ... được đầu tư, nâng cấp, sửa chữa đáp ứng tốt nhu cầu sản xuất và sinh hoạt của nhân dân vùng nông thôn.

 

Từ đó, nhiều nguồn lực tập trung đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng tạo điều kiện để kinh tế nông nghiệp không ngừng phát triển, thu nhập của lao động nông thôn tăng trưởng đáng kể.

Trong ba năm (từ 2011 đến nay), tỉnh nâng cấp, làm mới 981 km đường nông thôn nhờ cơ chế hỗ trợ 66.159 tấn xi-măng để cấp huyện trực tiếp cung cấp cho xã làm 5.348 tuyến đường, với tổng chiều dài hơn 536 km tuyến liên huyện, liên xã. Bên cạnh đó, các huyện tập trung kiên cố hóa 216,6 km và nạo vét 45 km kênh mương, lắp đặt thêm 250,5 km đường điện, nâng cấp được 88 trường học đạt chuẩn quốc gia, xây dựng và nâng cấp 156 nhà văn hóa, khu thể thao xã và thôn đạt chuẩn; xây dựng năm chợ đạt chuẩn, xóa 758 nhà tạm, dột nát và nâng tỷ lệ nhà ở dân cư đạt chuẩn lên 63%.

 

"Đời sống vật chất, tinh thần của nông thôn được nâng lên, nhất là vùng miền núi, ven biển khó khăn" - Chủ tịch UBND huyện miền núi Nho Quan Bùi Thị Quế cho biết.

 

Tại những xã có phong trào xây dựng NTM, thu nhập bình quân hằng năm của lao động nông nghiệp tăng khoảng 9,35%, trung bình đạt 19,5 triệu đồng/người. Nhiều xã nghèo vùng trũng như Đức Long, Gia Tường, Gia Thuỷ hay xã vùng cao Kỳ Phú, Thạch Bình, Cúc Phương giao thông được mở rộng với đường liên xã phần lớn là bê-tông kiên cố, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo ở huyện còn khoảng hơn 10%.

 

"Không chỉ huyện miền núi Nho Quan phát triển phong trào xây dựng NTM, tại tám huyện, thị xã, TP Ninh Bình các cấp ủy đảng và chính quyền chú trọng phát động phong trào toàn dân xây dựng NTM" - Chánh Văn phòng chương trình xây dựng NTM tỉnh Ninh Bình, Trần Văn Hà nói.

 

Nổi bật là các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa và bảo vệ môi trường. Cụ thể là Ninh Bình được công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 1, tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo đạt 25%, có 101/119 trạm y tế xã đạt chuẩn, 62% số dân nông thôn tham gia các hình thức bảo hiểm y tế, cơ sở vật chất cũng như chất lượng chăm sóc y tế cho nông dân nâng lên. Toàn tỉnh có 69% thôn, xóm được công nhận làng văn hóa và hơn 90% số dân nông thôn được dùng nước hợp vệ sinh tại 27 công trình nước sạch tập trung.

Qua ba năm tích cực triển khai thực hiện chương trình xây dựng NTM của tỉnh, kết quả bước đầu đánh giá nỗ lực của các cấp ủy đảng và chính quyền cơ sở, đó là ba xã Khánh Thiện, Khánh Phú, Khánh Thành (Yên Khánh) về đích với 19 tiêu chí được tỉnh công nhận hoàn thành chương trình xây dựng NTM. Ngoài ra, chín xã đạt 15 đến 18 tiêu chí, 45 xã đạt 10 đến 14 tiêu chí, 65 xã đạt từ năm đến chín tiêu chí, năm xã đạt bốn tiêu chí.

 

 

Sau ba năm nỗ lực thực hiện chương trình xây dựng NTM và từ những kết quả rõ nét hằng ngày, phần lớn nông dân trong tỉnh Ninh Bình có chuyển biến về nhận thức rằng xây dựng NTM là để chính người dân hưởng thụ. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận cán bộ, đảng viên và người dân địa phương lại cho đây là chương trình của Chính phủ thì Nhà nước phải đầu tư là chủ yếu, cho nên nảy sinh tư tưởng trông chờ, ỷ lại chưa xác định rõ vai trò chủ thể trong xây dựng NTM. Bên cạnh những thôn, xã thi đua sôi nổi, đồng đều, tự giác, thì có thôn, xã phong trào trầm lắng "ngó nhà hàng xóm làm mà bình chân như vại" tạo nên bức tranh với gam sáng tối rõ nét: một bên hăng hái tự nguyện hiến đất làm đường, đóng góp ngày công thậm chí tiền để xây dựng, còn một bên nhiều hộ so đo, tính toán nên không thống nhất ý trí trong thôn, đặc biệt là làm giao thông nông thôn hoặc quy hoạch đồng ruộng gắn với chủ trương của tỉnh về dồn điền đổi thửa. Bên cạnh đó, lãnh đạo ở một số địa phương lúng túng trong chỉ đạo, điều hành. Ở cấp xã, thôn vai trò trách nhiệm, tính chủ động, tích cực của cấp ủy chính quyền nhất là vai trò lãnh đạo của chi ủy, chi bộ và điều hành của trưởng thôn chưa phát huy có hiệu quả, chưa tạo sự đồng thuận của nhân dân, phương châm “Dân bàn, dân làm, dân hưởng” chưa được các cấp ủy đảng và chính quyền tuyên truyền, giải thích cho dân hiểu rõ.

 

"Kết quả thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM ở Ninh Bình không đồng đều giữa các xã trong huyện, các thôn trong xã, là sự phản ánh trung thực về cách làm cũng như phương pháp tuyên truyền tại cơ sở" - Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình kiêm Trưởng Ban chỉ đạo xây dựng NTM ở địa phương Bùi Văn Thắng cho biết. Điều đó giải thích nơi nào chính quyền địa phương làm tốt công tác tuyên truyền, giải thích cho người dân hiểu thì phong trào thi đua sôi nổi, còn nếu tuyên truyền, vận động yếu thì kết quả ngược lại. Cho nên mới xảy ra chuyện số xã thực hiện không đồng đều giữa các tiêu chí. Có nơi tập trung nhiều vào các tiêu chí xây dựng cơ bản, chưa quan tâm thực hiện các biện pháp phát triển kinh tế nâng thu nhập cho người dân.

 

 

Trao đổi về việc thực hiện các giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ phong trào xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh thời gian tới, Bí thư Tỉnh ủy Ninh Bình Nguyễn Thị Thanh cho biết, Thường trực Tỉnh ủy tổ chức gặp gỡ Ban Chỉ đạo NTM các cấp để phát huy tính năng động, sáng tạo, đi sát thực tế từng huyện, xã để xác định lộ trình thích hợp ở từng nơi, đồng thời, tổ chức nhân rộng những mô hình mới, cách làm hay, hiệu quả lấy điển hình ở ba xã Khánh Thiện, Khánh Thành, Khánh Phú (Yên Khánh) để học tập làm theo. Bên cạnh đó, tỉnh làm tốt công tác tuyên truyền để quán triệt Nghị quyết 03 của Tỉnh ủy về xây dựng NTM trong các cấp ủy đảng, chính quyền và nhân dân để phát huy vai trò chủ thể của người dân chung tay xây dựng NTM. Khi thực hiện, UBND các cấp cần tranh thủ huy động tối đa nguồn lực thông qua việc lồng ghép các chương trình, dự án đang triển khai trên địa bàn và phát huy nội lực của cộng đồng dân cư, khai thác có hiệu quả vốn từ các cơ chế, chính sách của Trung ương, của tỉnh phục vụ cho nông nghiệp, nông thôn. UBND các cấp cần coi trọng khâu lồng ghép chương trình và phân bổ vật tư, kinh phí theo cơ chế UBND tỉnh đã ban hành, trong đó ưu tiên các xã khó khăn; tập trung quy hoạch và quản lý quy hoạch, nhất là quy hoạch sản xuất nông nghiệp, tạo điều kiện cho các hộ nông dân được sử dụng đất ổn định, lâu dài để phát triển kinh tế hộ, kinh tế trang trại. Các cấp ủy đảng và chính quyền cần tập trung tổ chức lại đồng ruộng gắn với dồn điền đổi thửa và kiên cố hóa kênh mương để cải thiện môi trường làm việc theo hướng giảm công việc nặng nhọc cho nông dân, tạo điều kiện xây dựng cánh đồng mẫu lớn và đưa cơ giới vào đồng ruộng. Trong đó, địa phương chú trọng nâng cao thu nhập cho người lao động nông nghiệp, tổ chức quản lý môi trường, thu gom xử lý rác thải, quy hoạch nghĩa trang nhân dân gắn kết giữa phát triển sản xuất với việc chăm lo đời sống văn hóa, tinh thần và giữ gìn, phát huy truyền thống cách mạng, văn hóa của quê hương; tập trung tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, trong xây dựng kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển sản xuất; ưu tiên đầu tư xây dựng hạ tầng phục vụ phát triển sản xuất như giao thông nội đồng, kênh tưới, kênh tiêu, các công trình giao thông nông thôn, các công trình thoát nước thải, cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh… đáp ứng kịp thời, thiết thực nhu cầu sản xuất, đời sống của nhân dân.

 

Xây dựng nông thôn mới là đổi mới tư duy về sản xuất nông nghiệp, nông thôn, nông dân chính là nền tảng cơ bản của nền nông nghiệp hiện đại theo hướng sản xuất hàng hóa. Đây là công việc lâu dài, khó khăn, phức tạp trong quá trình chuyển biến nhận thức từ sản xuất manh mún, quản canh sang sản xuất quy mô lớn, tập trung nhằm tạo ra nhiều sản phẩm cho xã hội, do vậy cần có sự chỉ đạo thống nhất của cả hệ thống chính trị các cấp và nhân dân.