Một ngày đầu tháng 6, về thăm xã Vũ Bản, huyện Bình Lục. Trên những cánh đồng của xã, điều dễ nhận thấy nhất là những mảnh ruộng nhỏ lẻ trước đây với những bờ ruộng chằng chịt nay đã được thay thế bởi những mảnh ruộng vuông vắn, diện tích lớn hơn, nhìn tựa như những ô vuông trong chiếc bàn cờ lớn. Thời điểm này, bà con nông dân đang chuẩn bị thu hoạch vụ Đông Xuân. Trên cánh đồng,  sẽ thấy không ít những ánh mắt, nụ cười, bởi đây là vụ cấy thứ 2 của bà con trên những thửa ruộng mới, rộng lớn, thuận lợi, hứa hẹn một vụ mùa bội thu. 

 

Ông Trần Bá Toàn, Chủ tịch UBND xã Vũ Bản cho biết, xã Vũ Bản có gần 766 ha đất sản xuất nông nghiệp, bình quân đạt 1,8 sào/khẩu. Hiện, toàn xã có 15/20 thôn hoàn tất việc dồn đổi ruộng đất. Đây là một thành công tại Vũ Bản, bởi khi bắt đầu triển khai, địa phương gặp rất nhiều khó khăn như ruộng đất không bằng phẳng, cốt cao thấp khác nhau, xen canh, xen cư giữa các thôn; hệ thống đường giao thông thuỷ lợi nội đồng nhỏ hẹp lại bố trí không phù hợp đã gây lãng phí tưới tiêu, cản trở việc đưa xe máy cơ giới lớn vào sản xuất. Bên cạnh đó, việc có bình quân 6,3 thửa/hộ cũng là khó khăn lớn cho công tác dồn đổi ruộng đất và tổ chức lại sản xuất. Hơn nữa, dồn đổi ruộng đất sẽ có sự biến động về đất đai và liên quan trực tiếp đến quyền lợi, kinh phí đóng góp của nhân dân. 

 

Xác định dồn đổi ruộng đất là việc khó, đòi hỏi phải có sự "vào cuộc" của cả hệ thống chính trị cũng như kiên trì thuyết phục người dân, Đảng uỷ, UBND xã Vũ Bản đã nhiều lần họp bàn, xây dựng "Quy trình dồn đổi ruộng đất thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới". Đây được coi là cuốn cẩm nang cho công tác dồn đổi ruộng đất ở địa phương. Xã Vũ Bản xác định công việc đầu tiên là phải quy hoạch mở rộng giao thông thuỷ lợi nội đồng và giảm tối đa số thửa ruộng/hộ, chỉnh lại ruộng trên cơ sở giữ nguyên số hộ. Ông Toàn tâm sự: Thực tế khi triển khai, công việc gặp không ít khó khăn, chủ yếu là do tư tưởng còn "lừng chừng" trong nội bộ nhân dân. Ban Chỉ đạo dồn điền đổi thửa xã và cán bộ lãnh đạo Đảng, chính quyền cùng các đoàn thể tại địa phương đã nhiều lần phải về họp chi bộ, họp với nhân dân, cá biệt có nơi phải họp nhiều lần. Cao điểm trong 2 tháng cuối năm 2011, chính quyền, các đoàn thể của xã đã dự họp gần 300 cuộc với nhân dân, trên tinh thần kịp thời tháo gỡ giải quyết những khó khăn phát sinh. Khi tư tưởng của người dân đã "thông", Vũ Bản đã có thêm nhiều bước tiến quan trọng như vận động nhân dân hiến đất xây dựng, mở rộng giao thông thuỷ lợi và các công trình công cộng khác theo tiêu chí xây dựng nông thôn mới.

 

Đến nay, 15 thôn đã hoàn thành kế hoạch dồn đổi ruộng đất với tổng diện tích 615 ha của 2.250 hộ; trong đó phần lớn diện tích ruộng được chia chỉnh lại với tỷ lệ 1 hộ 1 thửa hoặc một hộ 2 thửa, cơ bản khắc phục được tình trạng 1 hộ nhiều thửa trước đây. 

 

Một kinh nghiệm hay nữa của Vũ Bản là đã hoàn thiện được hệ thống giao thông nội đồng. Xã đã bố trí một cách khoa học trên cánh đồng, cứ cách từ 100 đến 200 mét bờ rộng được bố trí đường giao thông nội đồng, xen giữa là máng tưới tiêu để bảo đảm tất cả các thửa ruộng đều ở cạnh đường, thuận lợi cho giao thông, đưa máy móc vào sản xuất nông nghiệp đại trà và được tưới tiêu trực tiếp từ hệ thống kênh mương, tránh tình trạng ruộng bên trong phải lấy nước qua ruộng bên ngoài như trước. Để có hệ thống giao thông, thuỷ lợi như thế, Vũ Bản đã phải tập trung hơn 1 tháng cao điểm đào đắp, với khối lượng công việc lớn. Chỉ trong hơn 1 tháng, Vũ Bản đã làm hoàn thiện được 283 đoạn tuyến giao thông thuỷ lợi với tổng chiều dài 137 km. 

 

Nối tiếp những thành công bước đầu trong công tác dồn đổi ruộng đất, thời gian tới, Vũ Bản tiếp tục kế hoạch dồn đổi ruộng đất của 5 thôn còn lại; xã cũng tiếp tục thực hiện nhiều công việc khác nhằm hoàn thiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới như hoàn thiện hệ thống giao thông nông thôn, xây dựng khu tập trung rác thải, giải quyết việc làm cho người lao động... 

 

Trên cơ sở các xã thí điểm thực hiện công tác dồn đổi ruộng đất thành công nhất định, tỉnh Hà Nam phấn đấu đến hết năm 2014 sẽ hoàn tất công tác dồn đổi ruộng đất và tổ chức lại sản xuất. 28 xã xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011 – 2015 sẽ phấn đấu hoàn thành công tác dồn đổi ruộng đất trong năm 2013; đảm bảo sau dồn đổi ruộng đất nông nghiệp mỗi hộ chỉ còn 1 thửa, nơi có địa hình khó khăn mới đến 2 thửa/hộ. Tỉnh yêu cầu các địa phương căn cứ vào tình hình thực tế để xây dựng kế hoạch, phương án dồn đổi phù hợp, đảm bảo ổn định tình hình nông thôn, công bằng và hài hòa đúng tiêu chuẩn diện tích đất nông nghiệp sử dụng hiện có; đảm bảo được tính công khai, dân chủ trong nhân dân. /.