Năm 2011 là năm đầu tiên cả nước thực hiện Quyết định 800 của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2010-2020.
Những mục tiêu đáng chú ý là đến năm 2015 cả nước sẽ có 20% số xã đạt đủ tiêu chí NTM và đến năm 2020 sẽ có 50% số xã đạt. Để hiện thực hóa các mục tiêu này, trong năm 2011 đã có nhiều chính sách, sự kiện về NTM diễn ra.
Ngày 9.11, tại kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Nghị quyết số 13 về ban hành các Chương trình mục tiêu quốc gia (giai đoạn 2011-2015), trong đó có Chương trình xây dựng NTM. Theo nghị quyết, Chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2012-2015 sẽ được bố trí tổng kinh phí từ ngân sách T.Ư là 12.000 tỷ đồng, nguồn vốn đối ứng của các địa phương là 8.000 tỷ đồng.
Phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới đang làm đổi thay mạnh mẽ nhiều vùng quê.
Tuy nhiên, theo đánh giá, nguồn vốn trên mới đáp ứng được 11% nhu cầu của các địa phương trong xây dựng NTM. Riêng trong năm 2011, Chương trình xây dựng NTM đã được Quốc hội bố trí tổng số vốn 1.600 tỷ đồng để phục vụ công tác lập quy hoạch.
Ngày 8.6, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch Hội đồng Thi đua- Khen thưởng T.Ư đã phát động thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”. Tại lễ phát động, Thủ tướng đã nhấn mạnh tới mục tiêu đến năm 2015 cả nước có 20% số xã, đến năm 2020 có 50% số xã đạt tiêu chuẩn NTM.
Để thực hiện mục tiêu này, Thủ tướng đã quán triệt tới các cấp, các ngành, Ban chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM tập trung thực hiện tốt một số nội dung, nhiệm vụ trọng tâm; coi việc xây dựng NTM vừa là mục tiêu, vừa là yêu cầu của phát triển bền vững, vừa là nhiệm vụ cấp bách, vừa là chủ trương có tầm chiến lược đặc biệt quan trọng.
Chương trình xây dựng mô hình NTM thí điểm tại 11 xã trên địa bàn cả nước do Ban Bí thư T.Ư Đảng chỉ đạo được triển khai từ năm 2009 và sẽ kết thúc vào năm 2011 sau 3 năm thực hiện.
Chương trình đã đạt được kết quả rõ rệt, từ chỗ chỉ đạt một vài tiêu chí, đến nay đã có nhiều xã đạt tới 18/19 tiêu chí như các xã Tân Thông Hội (TP.HCM), Thụy Hương (Hà Nội), Mỹ Long Nam (Trà Vinh)…. các xã còn lại đều đạt từ 15 tiêu chí trở lên. Sau khi tổng kết toàn bộ chương trình vào cuối năm 2011 để rút ra những bài học, kinh nghiệm cho việc triển khai giai đoạn 2010- 2020, vai trò chỉ đạo của Ban Bí thư với chương trình thí điểm sẽ kết thúc.
Đến hết năm 2011, cả nước có 54,5% số xã hoàn thành việc phê duyệt quy hoạch chung về NTM, 200 xã hoàn thành quy hoạch chi tiết cho khu dân cư, trung tâm xã, khu sản xuất nông nghiệp, công nghiệp. Cũng trong năm qua, 100% số địa phương đã thành lập Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM cấp tỉnh, thành; 80% huyện thành lập Ban Chỉ đạo cấp huyện; 65% xã thành lập Ban Chỉ đạo cấp xã. Từ đó, các địa phương đã triển khai xây dựng NTM tại 200 xã điểm. Trong năm, liên Bộ NNPTNT, KHĐT, Tài chính cũng đã ban hành Thông tư liên tịch số 26 về hướng dẫn một số nội dung thực hiện Quyết định số 800 của Thủ tướng Chính phủ.
Từ đề xuất của các địa phương và một số đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã giao Bộ NNPTNT chủ trì sửa đổi một số tiêu chí về xây dựng NTM trong Bộ Tiêu chí quốc gia về NTM do Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyết định 491 ngày 16.4.2009. Đồng thời, Chính phủ cũng giao Bộ NNPTNT nghiên cứu sửa đổi một số nội dung trong Quyết định 800 của Thủ tướng Chính phủ ngày 4.6.2010 về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM (giai đoạn 2010-2020). Theo dự kiến, sẽ có 7 tiêu chí là thủy lợi, thu nhập, cơ cấu lao động, hợp tác xã, hộ nghèo, chợ nông thôn, nhà ở dân cư được sửa đổi và áp dụng từ năm 2012.