Khẳng định mình từ trong gian khó
Vốn sinh ra và lớn lên tại vùng đất Nam Định giàu truyền thống hiếu học nhưng Thượng tá Trần Văn Dũng lại có duyên với Phú Yên như một định mệnh. Sau thời gian làm cảnh sát bảo vệ tại trại giam Phú Sơn 4 – Thái Nguyên, cuối năm 1993, anh nhận lệnh về công tác tại Trại giam Xuân Phước, xã Xuân Phước, huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Khánh trước đây, nay là tỉnh Phú Yên, với nhiệm vụ Cảnh sát bảo vệ và gắn bó với nơi đây đã gần 30 năm. 
Ngày mới về nhận công tác tại Trại giam Xuân Phước, Thượng tá Dũng phải đương đầu với nhiều khó khăn khi trại giam nằm sâu trong một lòng chảo, mùa khô nắng hạn, mùa mưa trại thành ốc đảo, khiến việc đi lại rất khó khăn. Thêm vào đó, cơ sở giam giữ nghèo nàn, ánh sáng điện mờ nhạt chủ yếu chỉ để phục vụ canh gác, bệnh sốt rét hoành hành, muông thú từ rừng sâu thường xuyên đe dọa,...khiến CBCS và phạm nhân đều rất khó khăn trong quản lý và chấp hành cải tạo.
Thế nhưng, với quyết tâm hoàn thành tốt những nhiệm vụ được giao, Thượng tá Trần Văn Dũng đã lãnh đạo CBCS từng bước phát huy truyền thống của ngành, xây dựng đơn vị trở thành nơi giam giữ, cải tạo phạm nhân tiêu biểu trong cả nước. 
Từ một lòng chảo với địa hình và khí hậu khắc nghiệt, Xuân Phước đã trở thành trại giam có khuôn viên khang trang, sạch đẹp với các khu: Trung tâm chỉ huy, Tượng đài Bác Hồ, Nhà truyền thống, các dãy nhà công vụ, nhà xưởng trung tâm dạy nghề cho phạm nhân, nơi sinh hoạt của CBCS. 
 
Thượng tá Trần Văn Dũng trao thưởng cho các đồng chí tại Hội nghị biểu dương gương người tốt, việc tốt giai đoạn 2016 - 2020
Trải qua quá trình công tác với những thành tích nổi bật, anh lần lượt được bổ nhiệm là Đội trưởng Đội Tham mưu tổng hợp, Phó Giám thị phụ trách nhiều lĩnh vực như: Phụ trách phân trại số 1 (phân trại trọng điểm), công tác giáo dục hồ sơ phạm nhân, công tác trinh sát. Từ năm 2013, anh được Bộ Công an bổ nhiệm trở thành Giám thị Trại giam Xuân Phước cho đến nay.
Sẻ chia và bao dung
Được thành lập năm 1976, Trại giam Xuân Phước là nơi quản lý, giam giữ các phạm nhân là tướng, tá cảnh sát ngụy Sài Gòn và phản cách mạng, ngày nay là những phạm nhân hình sự, phạm các tội xâm phạm trật tự, an toàn xã hội và số xâm phạm ANQG với quy mô trại 2 phân trại, 1 khu sản xuất, 1 khu trung tâm chỉ huy.
Thượng tá Dũng cho biết: “Dù đang thi hành án nhưng một số phạm nhân vẫn mưu toan cấu kết chống đối, gây rối, trốn trại, móc nối bên ngoài lén lút đưa điện thoại, tiền và ma tuý vào Trại giam… Vì vậy, để phòng ngừa tội phạm trong Trại giam, từ nhiều năm qua, tôi luôn tâm tới công tác cán bộ, đặc biệt là điều động những cán bộ có bản lĩnh, trình độ nghiệp vụ - pháp luật vững vàng đảm nhiệm công tác quản giáo, đồng thời thường xuyên rà soát, phân loại phạm nhân, triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, kịp thời xác minh làm rõ các nguồn tin, chủ động bóc tách những nhóm phạm nhân có dấu hiệu cấu kết thực hiện những hành vi phạm pháp…”.
 Còn nhớ năm 2009, khi mới được cấp trên bổ nhiệm chức vụ Phó Giám thị phụ trách phân trại số 1 - nơi có tình hình phạm nhân phức tạp, thường xuyên vi phạm, chống đối quyết liệt, cơ sở giam giữ xuống cấp. Qua nghiên cứu hồ sơ và nắm đặc điểm, nguyên nhân, điều kiện hoàn cảnh phạm tội, anh đã phát hiện phạm nhân Trương Trọng Tuyến, sinh năm 1963 với án phạt chung thân có 4 tiền án về các tội: Cướp tài sản, giết người, trốn khỏi nơi giam – Một phạm nhân đáng phải lưu tâm để tìm cách giáo dục.
Vốn là một tay giang hồ khét tiếng với thân hình cao to, lực lưỡng, ngỗ ngược, sống bất cần, từng qua rất nhiều trại giam trước khi chuyển đến Xuân Phước. Anh đã kiên trì thuyết phục, cảm hóa đối tượng bằng tình cảm và sự động viên kịp thời, đã đánh thức sự hoàn lương, khát khao hướng thiện của Tuyến để phạm nhân chấp hành cải tạo nghiêm túc. 
Từ sự quan tâm của Thượng tá Dũng cùng những cố gắng trong thời gian cải tạo, Tuyến đã được giảm án 5 lần, từ Chung thân xuống 20 năm và 4 lần giảm án khác. Tháng 3/2014 chấp hành xong án phạt tù và được ra trại, Tuyến rưng rưng nước mắt, xúc động cầm tay anh nghẹn ngào: “Nếu tôi được gặp “ban Dũng” sớm thì tôi đã ra trại từ lâu rồi!”… Trở về hòa nhập với cộng đồng, Tuyến đã trở thành người lương thiện với công việc ổn định tại quê nhà và vẫn không quên công ơn của những quản giáo khi xưa mà đặc biệt là “ban Dũng” – người đã đánh thức mầm thiện trong mình.
 “Từ câu chuyện về phạm nhân Tuyến, tôi cũng nhận thấy rằng: Bao dung, tha thứ, chính là thứ vũ khí sắc bén trong quản lý, giáo dục, cảm hóa phạm nhân bởi nó phản ánh tính nhân văn, sự khoan hồng của Đảng và Nhà nước đối với những người từng phạm tội, phù hợp với đạo lý “đánh kẻ chạy đi, không ai đánh người chạy lại” của dân tộc Việt Nam”. – Thượng tá Dũng chia sẻ.
Song song với việc đảm bảo an toàn, an ninh trong trại, quản lý, cải tạo, giáo dục phạm nhân, phát triển kinh tế, tạo việc làm, dạy nghề, truyền cho phạm nhân biết quý trọng sức lao động, cải thiện đời sống cho CBCS và phạm nhân, anh đã chủ động tìm đến các doanh nghiệp tại thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận như Quy Nhơn, Bình Định, Khánh Hòa để kết nối họ với Trại giam. Từ đây, kinh tế của trại ngày càng phát triển, đời sống của CBCS và phạm nhân đều được nâng cao, các hành vi vi phạm nội quy trại giam của phạm nhân giảm đáng kể.
Thủ lĩnh gương mẫu, trách nhiệm
Với đặc thù là ngành quản lý, giáo dục phạm nhân đóng quân trên địa bàn cách xa trung tâm thị trấn, thành phố, khiến điều kiện học tập, đi lại, trao dồi kiến thức của các CBCS Trại giam Xuân Phước gặp rất nhiều khó khăn.
Tuy nhiên, từ trong những khó khăn ấy, tình cảm giữa CBCS gắn bó nhờ có một lãnh đạo tận tụy, gương mẫu, chan hòa cùng sự ủng hộ của chính quyền địa phương. Điều này đã giúp cho mỗi CBCS có thêm động lực trong công việc, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Là cánh chim đầu đàn của Xuân Phước, anh luôn tự ý thức được việc phải luôn chịu khó học hỏi các thế hệ đi trước những kinh nghiệm quý báu trong quá trình công tác.Theo anh: Bên cạnh việc quản lý, cảm hóa, giáo dục phạm nhân, giữ gìn đoàn kết nội bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ có bản lĩnh chính trị, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, có sức khỏe, rèn luyện võ thuật, người Giám thị còn phải có năng lực đoàn kết, quy tụ được CBCS, quan tâm đời sống vật chất, tinh thần, khơi dậy tinh thần trách nhiệm làm việc cho mỗi người; bố trí đúng người, đúng việc, với phương châm “một người biết làm nhiều việc”. Đồng thời, mạnh dạn tin tưởng giao nhiệm vụ cho cấp dưới để họ có cơ hội thử sức, khẳng định bản lĩnh… 
Thượng tá Trần Văn Dũng cho biết: “Kế thừa những kinh nghiệm quý báu từ thực tiễn công tác mà các thế hệ cha anh đi trước cùng vinh dự được đứng trong lực lượng CAND nói chung, Cảnh sát trại giam nói riêng, mặc dù còn nhiều khó khăn, nhưng cũng đầy vinh dự và tự hào, tô thắm và rèn luyện mỗi CBCS bản lĩnh, nhân văn, vì nhân dân phục vụ và khát khao làm việc cống hiến đã giúp Xuân Phước đạt được nhiều thành tích đáng tự hào.”
Đặc biệt, trong quá trình công tác, anh đã có sáng kiến “đánh kẻng trên chòi gác” khi cứ 15 phút các chòi gác lại đánh 3 tiếng kẻng nhằm nhắc nhở các CBCS tránh ngủ quên, tạo thành một hàng rào dây thép gai vô hình cực kỳ chắc chắn, không để phạm nhân lợi dụng sơ hở vượt rào trốn trại hoặc vi phạm nội quy trại giam. Sáng kiến này đã được áp dụng trong toàn lực lượng cảnh sát quản lý trại giam trên toàn quốc, góp phần đảm bảo an ninh, an toàn trại giam trong mọi tình huống. 
 Bằng những việc làm thiết thực nhất, những năm qua đồng chí Trần Văn Dũng đã có 10 năm liền (2009 - 2018) được công nhận là Chiến sĩ thi đua, trong đó hai năm 2015 và 2018 là Chiến sĩ thi đua toàn lực lượng CAND, Huân chương Chiến công hạng Ba cùng nhiều danh hiệu cao quý khác.
Trong thời gian tới, nhằm chuẩn bị Kỷ niệm 45 năm thành lập đơn vị (02/01/1978 – 02/01/2021) Thượng tá Trần Văn Dũng sẽ tiếp tục cùng các đồng chí trong Đảng ủy – Ban Giám thị lãnh đạo, chỉ đạo và thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ, mục tiêu đã đề ra góp phần, xây dựng đơn vị ngày phát triển toàn diện về mọi mặt, đảm bảo trại an toàn trong mọi tình huống.
                                                                                                                                                                                                      Ngọc Anh