Có một câu chuyện trên địa bàn xã Sơn Hồng huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh) cách đây đã hơn mười năm làm Trung tá Võ Trọng Hải day dứt mãi. Sự việc không có gì to tát nhưng lại gây nên án mạng đau lòng. Nhóm thanh niên làng tổ chức đá bóng trên sân mạ sau buổi làm, theo "Luật chơi " ai thua cuộc phải cúi mặt "hôn đất" hai mươi lần trước đám đông. Bị “hạ nhục” chàng thanh niên dẫn đầu đội áo phong trắng uất ức quá vác khẩu súng cũ nhà mình bắn gục đội trưởng đội áo phong đỏ rồi trốn biệt vào rừng, năm ngày sau ra công an đầu thú..

 

Cuộc chơi bóng từ đấy tiêu tan, Nhưng thảm cảnh hơn là khi một người mẹ mất con, còn một người mẹ con đi tù biệt xứ. Đây cũng là hồi chuông cảnh báo về thực trạng vũ khí và chất nổ vẫn đang tản mát trong dân thời hậu chiến ở vùng giáp ranh biên giới. Sau những lần cử các chiến sĩ biên phòng Đồn 563 xuống các thôn xóm trinh sát , anh càng có thêm nhiều thông tin về các đối tượng "tàng trữ vũ khí chất nổ tại gia". Tiểu liên, súng trường, lựu đạn.. trang bị cho dân quân địa phương, công nhân tự vệ Lâm trường Hương Sơn trong chiến tranh để bắn máy bay Mỹ và bắt biệt kích thám báo, dầu hơn ba thập kỷ đi qua, vẫn nằm ẩn dật trên gầm chạn của nhiều nhà dân. 

 

Hầu hết các đối tượng sử dụng súng và thuốc nổ trôi nổi đều thuộc diện “điếc không sợ súng". Không ít trẻ em hiếu kỳ, tập sự làm "công binh " tháo đầu đạn và chuốc lấy hậu quả mù cả hai mắt. Cánh thanh niên trong làng rủ nhau vào suối ném mìn đánh cá đã bị mìn đẵn cụt chân tay. Nguy hiểm nhất, ở vùng thị trấn Tây Sơn và hai xã Sơn Kim, xuất hiện nhiều chàng nghiện nổi máu yêng hùng, sẵn sàng thanh toán bất cứ ai khi không đáp ứng được "liều thuốc trắng" trong cơn khát vật vã... 

 

Trung tá Võ Trọng Hải hiểu rằng: Chính quyền địa phương đã mở nhiều chiến dịch thu gom lập "đội quân cơ động" đến "từng ngõ, soi từng nhà" nhưng rốt cục thất bại, bởi người nọ "bắn tin nóng" cho người kia.., “nếu lộ vũ khí và chất nổ sẽ bị chính quyền phạt nặng, thậm chí bị truy tố” theo luật hiện hành, nên họ lại càng cất sâu, dấu kín. 

 

Trung tá Võ Trọng Hải tìm một chiến thuật thu hồi riêng. Anh không đi theo lối mòn cũ mà tâm niệm phải thực hiện tốt "dân vận khéo ". Kế hoạch anh vạch ra là tạo được sức mạnh đồng bộ, từ cán bộ chủ chốt trong cấp ủy, chính quyền xã đến tận từng trưởng thôn. Anh thường xuyên hội ý với trưởng thôn và xây dựng được mỗi cơ sở một trưởng thôn mạnh. Hoàn tất công tác chuẩn bị rồi mới mở chiến dịch "Tuần lễ thu hồi vũ khí và chất nổ ". 

 

Các cán bộ chiến sĩ Đồn 563 được cử về phối hợp với Đài truyền thanh xã phát đều đặn ngày ba buổi "Những việc cần làm ngay". Ai tự giác nộp chẳng những không bị phạt mà còn được bộ đội đội biên phòng thưởng quà. Người nộp sớm được thưởng quà nhiều hơn người nộp chậm; người nhặt được vũ khí, chất nổ không rõ nguồn gốc tự giác đem nộp được trao giải thưởng đặc biệt...Quà thưởng kèm theo mẫu giấy biên nhận của bộ đội biên phòng và chính quyền địa phương. Nhà nào thiếu gạo ăn, bộ đội biên phòng hỗ trợ gạo, nhà nào con cái thiếu quần áo , sách vở, bộ đội trích tiền lương cho các gia đình tự mua sắm.. 

 

Với nghệ thuật mềm dẻo và sự cảm thông chia sẻ sâu sắc, trong 5 năm qua ( 2005-2010), trung tá Võ Trọng Hải đã chỉ đạo thu hồi được 60 khẩu súng quân dụng, hàng chục ki lô gam thuốc nổ và nhiều loại hung khí khác..

 

 

Võ Trọng Hải tâm sự:" Mỗi khi vào trận em không bao giờ chợp mắt được bởi bọn buôn lậu ma túy vốn lắm thủ thuật yêu quái lại rất hung hãn và liều lĩnh. Bài toán khó nhất khi bắt tội phạm là phải đảm bảo an toàn tuyệt đối, không gây đổ máu cho cả đồng đội và đối phương". 

 

Hải đưa cho tôi xem tập hồ sơ mới nhất về Chuyên án 404 L bắt ông trùm ma túy Trần Văn Cải. Một thiếu tá biên phòng được tham gia phá án nói " Cái tên hắn nghe hiền khô, nhưng tên này thực sự tinh quái ". Trần Văn Cải sinh năm 1956, quê tại xã Võ Liệt, huyện Thanh Chương, Nghệ An. Cải thời trai trẻ từng làm cảnh sát hình sự, do thoái hóa biến chất bị thải khỏi ngành. Cậy mình có sức khỏe và võ thuật , Trần Văn Cải hỗn chiến với một số đối tượng trong làng, bị bắn què chân, nên được mệnh danh " Cải Què". Tuy một chân bị khập khiểng, nhưng Cải đầy tham vọng làm giàu bằng con đường bất chính. Những năm đầu Trần Văn Cải kết nối với các phường hội buôn gỗ lậu từ Lào về Thanh Chương, rồi bắt mối với một người Lào chuyên tàng trữ Heroin.. Thấy béo bở, Cải bất chấp cả án "dựa cột", dấn thân vào buôn bán ma túy.. 

 

Hơn năm năm hành nghề, không biết bao nhiêu lần vận chuyển trót lọt đã biến Trần Văn Cải thành con cáo tinh khôn.. Mỗi chuyến mang hàng về nhà Cải đều vẽ ra nước cờ mới. Khi thì đi bằng thuyền của dân vạn chài trên sông Giăng . Khi thì lợi dụng buổi tan trường nhờ học sinh tiểu học bỏ hàng vào cặp mang hộ. Mỗi lần như thế, Cải cho các cháu vài trăm ngàn bạc kèm theo những gói kẹo sô cô la xịn nhất. 

 

Hàng từ Thị trấn Lạc Sao ( Lào ) về, Cải chỉ đạo các đệ tử đổi hướng đi liên tục, nhất là những lúc thấy "động" bọn đàn em phải rúc trong rừng hai ba ngày liền. Nhưng cáo khôn cuối cùng cũng mắc bẫy...Từ sự chỉ đạo quyết liệt của Ban chỉ huy Bộ đội biên phòng Hà Tĩnh , sau ba ngày đêm mai phục, vào 1 giờ sáng ngày 25-6-2010, tại đường mòn nơi giáp ranh giữa Thanh Chương và Hương Sơn, ông trùm buôn bán ma túy Trần Văn Cải đã bị lực lượng bộ đội biên phòng Đồn 563 bắt quả tang khi đang nhận hàng từ túi xách của một người đàn ông đi xe máy, với tang vật 10 bánh hêrôin trọng lượng 3,5kg, hai điện thoại di động và một khẩu súng ngắn với nhiều viên đạn.

 

Cuộc truy kích không chỉ dừng lại ở phía nội biên. Sau khi bắt được ông trùm ma túy ở Thanh Chương và bàn giao hồ sơ cho công an Nghệ An tiếp tục điều tra, cán bộ chiến sĩ Đồn biên phòng 563 lại phối hợp Công an tỉnh Bô-ly-khăm -xây truy kích một vụ buôn bán ma túy lớn trên đất Lào. Đối tượng Phu Xiêng Tơn sinh năm 1979 ( trú tại bản Na To, huyện Nha Pho Ly). Tuy tuổi đời còn khá trẻ nhưng Phu Xiêng Tơn đã sớm giàu có. Với cái áo khoác bên ngoài doanh nghiệp "kinh doanh xuất khẩu" sang Việt Nam nhưng thực chất, y là kẻ "buôn ma túy hạng siêu" với khối lượng lớn. Sáng ngày 4-10- 2010 khi Phu Xiêng Tơn xuất phát từ thủ đô Viên Chăn bằng chiếc Toyota sang trọng đưa hàng trắng qua cửa khẩu Cầu Treo, khi tới điểm hẹn ngã ba Thang Phèng , huyện Bắc Ca Dinh (tỉnh Bu ly Khăm Xây) thì đối tượng bị bắt. Tang vật thu được gồm 9 bánh hêrôin và 30.000 viên ma túy tổng hợp .

 

Trung tá Võ trọng Hải cho biết, Chuyên án 412- LV thành công là kết quả hai năm ròng theo dõi sát đối tượng giữa các lực lượng của ta và bạn. Không chỉ chiến sĩ Việt Nam dũng cảm và giỏi chiến thuật mà phía bạn Lào cũng rất linh hoạt và khôn khéo. Đối tượng dù có cả một đội hộ vệ đầy vũ khí nhưng đã phải chạy tán loạn vào rừng sâu. Phu Xiêng Tơn bị còng ngay bên vô lăng xe.

 

 

Nhắc đến trung tá Võ Trọng Hải, không chỉ nhân dân vùng thượng Hương Sơn mà các vị linh mục cũng quý mến anh. Với anh, không chỉ tư duy mới hành động mới, Hải còn có một tấm lòng bao dung, nhân ái với tất cả mọi người, đặc biệt là những người cùng đường lầm lỗi. 

 

Trong cơ chế thị trường xô bồ, lại nằm ở cửa ngõ giao thương hàng hóa, vùng Sơn Kim , thị trấn Tây Sơn xuất hiện nhiều chàng trai nghiện là điều dễ hiểu, gây ra không biết bao nhiêu đau buồn cho gia đình, xã hội. 

 

Khi đồ đạc trong nhà tiêu tan, bố mẹ và họ hàng xa lánh , các chàng nghiện dấn thân vào "bước đường cùng" bằng chiêu thức giơ kim tiêm xin đểu. Thậm chí còn lập hội đứng bên đường vắng cướp giật khách qua lại. Cả vùng thượng Hương Sơn ai cũng khiếp đại ca "khét tiếng" Trần Văn Chiến ( trú tại xã Sơn Kim 1). Nghiện ngập lâu năm đã biến Chiến thành kẻ "chém thuê "ngang trời dọc đất, có lần hội Chiến đã xông vào chém cả bộ đội biên phòng.. 

 

Trung tá Võ Trọng Hải lập luận, muốn đảm bảo an ninh tốt trên địa bàn, bộ đội biên phải cảm hóa được các đối tượng nghiện từ Thị trấn Tây Sơn đến Sơn Kim. Chỉ có con đường duy nhất là tạo công ăn việc làm cho họ , giúp họ có việc làm, có thu nhập và quên đi những nỗi buồn. 

 

Phương án thành lập đội bốc xếp tại cửa khẩu Cầu Treo từ đó ra đời, là mô hình tốt nảy sinh từ thực tiễn, được Ban chỉ huy Bộ đội biên phòng Hà Tĩnh đồng tình cao.. Thế là Đội bốc xếp 25 người được thành lập.Trần Văn Chiến được phân công làm đội trưởng. 

 

Đội được bộ đội biên phòng cấp trang phục riêng, cấp thẻ ra vào cửa khẩu và tuân thủ sự giám sát của bộ đội biên phòng trạm Cửa khẩu Cầu Treo.. 

 

Điều bất ngờ là từ khi có đội bốc xếp đặc biệt này, hàng hóa được giải phóng nhanh, khách thông quan ai cũng phấn khởi. Nhờ lao động chân chính, có thu nhập chân chính, họ đã vượt lên chính mình và không ít đội viên đã cắt đứt cơn nghiện. Các đội viên đều được y bác sĩ bộ đội biên phòng hàng tháng khám sức khỏe định kỳ, cấp thêm thuốc chữa bệnh. Những người nhiễm HIV nặng phải lìa đời, bộ đội biên phòng đến cùng gia đình lo toan chu đáo việc mai táng.

 

Thế mới biết, cảm hóa người lầm đường lạc lối thành công, không phải chỉ bằng sự thông cảm, chia sẻ, bằng vận động và kêu gọi mà còn bằng chính sách, bằng biện pháp cụ thể, cách làm cụ thể, có lý, có tình. 

 

Tập thể Đồn biên phòng Anh hùng 563 với Trung tá Võ Trọng Hải, nguyên Đồn trưởng, đã làm được những điều khó khăn bằng những cách làm giản dị như thế.