Học hết lớp 9, thương mẹ sức khỏe yếu, một mình nuôi hai con ăn học với nguồn thu nhập không ổn định từ ruộng lúa, vườn lạc, anh chấp nhận từ bỏ con đường cắp sách đến trường để phụ giúp mẹ chăm sóc gia đình. Sau nhiều năm bươn trải với đủ thứ nghề thì năm 2008, cây thanh long ruột đỏ làm anh bất ngờ “mê mẩn”, từ đó anh đã chọn thanh long ruột đỏ để phát triển kinh tế trên chính mảnh đất quê hương. Nghĩ sao làm vậy, anh lặn lội vào tỉnh Bình Thuận để học hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật trồng thanh long đồng thời cũng chính là người đầu tiên đưa giống thanh long ruột đỏ về trồng ở xã Đồng Yên, nơi vốn đã nổi tiếng với những vườn cam. Năm 2008 với 80 trụ thanh long ruột đỏ giống Long Định và Đài Loan, tuy đã chăm sóc đúng kinh nghiệm đã học hỏi về kỹ thuật trồng, nhưng chất lượng và năng suất không đạt theo mong muốn. Không nản chí, năm 2012, sau 4 năm kiên trì tiếp tục học hỏi kỹ thuật, kinh nghiệm và trải qua nhiều lần thất bại, anh mới tìm được giống thanh long ruột đỏ phù hợp với chất đất ở Đồng Yên, đó là giống thanh long ruột đỏ Thái Lan.

Không phụ sự kiên trì, dày công chăm sóc của anh Tuân, năm 2014, 700 trụ Thanh long ruột đỏ có nguồn gốc giống nhập khẩu từ Thái Lan cho thu hoạch vụ quả đầu tiên, với trọng lượng đạt trên 8 kg quả/trụ, danh thu mới chỉ đạt 100 triệu đồng, nhưng anh đã nhận thấy trồng thanh long ruột đỏ có nhiều triển vọng để mở rộng thị trường mang lại lợi nhuận kinh tế cao.

Trong hình: Vườn cây Thanh long ruột đỏ của gia đình ông Tuân thời điểm năm 2014

Qua 3 năm phát triển về diện tích, kỹ thuật chăm sóc, hiện nay gia đình anh có 2 vườn diện tích 1,5 ha với 1.400 trụ cây thanh long ruột đỏ. Năm 2016 sản lượng đạt 15 tấn/ha, năm 2017 đạt 12 tấn/ha, năng suất giảm do gặp mưa nhiều. Giá bán tại vườn dao động từ 26 - 45 nghìn đồng/kg, tùy từng thời điểm, doanh thu hàng năm đạt trên 300 triệu, sau trừ chi phí, mỗi ha mang lại thu nhập 200 triệu đồng. Không dừng lại ở việc sản xuất thanh long chính vụ, anh tiếp tục học hỏi kinh nghiệm, sử dụng điện thắp sáng ban đêm để bắt thanh long ra quả trái vụ, thành công nối tiếp thành công thanh long trái vụ có thời điểm bán tại vườn lên tới 50 nghìn đồng/kg, mang lại thu nhập cao cho gia đình.

 Sử dụng điện thắp sáng để tạo ra Thanh long ruột đỏ trái vụ

Thời gian đầu do chưa có kinh nghiệm, lại là người tiên phong trong việc trồng giống cây mới tại địa phương nên anh và gia đình gặp rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên với tinh thần quyết tâm cao, hằng năm anh đều dành thời gian gần 1 tháng vào các vườn thanh long của các tỉnh chuyên canh lớn để học tập thêm kinh nghiệm, kỹ thuật. Nhờ sự nỗ lực của bản thân nên anh đã từng bước đi đúng hướng với sự lựa chọn của mình, không chỉ làm giàu cho gia đình, mà ngay từ những ngày đầu tiên đưa cây giống về, anh đã động viên, khuyến khích bạn bè cùng trang lứa cùng nhau phát triển kinh tế. Hai người bạn đã đồng hành cùng ông từ những ngày đầu, giờ cũng rất thành công, anh Đỗ Đức Tuân hiện có 1.000 trụ Thanh long ruột đỏ, anh Đỗ Xuân Liêm hiện có 1.600 trụ.

Không chỉ cung cấp sản phẩm ra thị trường, gia đình anh còn là địa chỉ học tập kinh nghiệm, cung cấp cây giống cho người dân trên địa bàn xã Đồng Yên, huyện Bắc Quang và nhiều hộ dân ở các tỉnh như Phú Thọ, Yên Bái, Lai Châu, Hòa Bình. Từ những kinh nghiệm, kỹ thuật do anh hướng dẫn, nhiều hộ gia đình trên địa bàn thôn An Xuân cũng đã có những vườn thanh long mang lại cuộc sống đầy đủ cho gia đình. Đến nay, trên địa bàn xã Đồng Yên đã có 14 ha cây thanh long ruột đỏ. Được sự quan tâm của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, với mục tiêu phát triển mô hình kinh tế tập thể ở Đồng Yên giúp giảm chi phí trong sản xuất, kinh doanh, nâng cao kiến thức áp dụng khoa học kỹ thuật hiện đại, giải quyết nhu cầu việc làm cho lao động, đóng góp thiết thực vào chương trình xây dựng nông thôn mới; tạo điều kiện để các hộ nông dân liên kết với nhau, phát huy nội lực, lợi thế về đất đai, nhân lực, tài chính. Tháng 10 năm 2014, Hợp tác xã thanh long ruột đỏ Đồng Yên được thành lập và chính thức đi vào hoạt động, anh Đỗ Đại Tuân giữ vai trò Chủ nhiệm Hợp tác xã, các thành viên khi tham gia, được hợp tác xã đứng ra cung ứng sản phẩm đầu vào và giúp tiêu thụ sản phẩm đầu ra. 

Không chỉ mạnh về phát triển kinh tế, anh và gia đình luôn gương mẫu chấp hành tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các quy định của địa phương nơi cư trú; đi đầu trong phong trào ủng hộ các hoạt động từ thiện, đền ơn đáp nghĩa, xoá đói giảm nghèo, xây dựng giao thông nông thôn trên địa bàn thôn An Xuân.

Với những đóng góp như trên, năm 2015, anh Đỗ Đại Tuân đã được Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang tặng Bằng khen.

Tuy nhiên, cây Thanh long ruột đỏ là cây trồng mới được phát triển thành công trên địa bàn huyện Bắc Quang, tiến tới nhân rộng trên toàn tỉnh Hà Giang. Sản phẩm Thanh long ruột đỏ đã mang lại sự đa dạng các sản phẩm nông nghiệp; vì vậy, cây trồng này cần sự quy hoạch, quảng bá cùng sự liên doanh, liên kết để cây trồng có chỗ đứng vững chắc trong sản xuất nông nghiệp của tỉnh. Đồng thời, là cơ hội để các nhà vườn phát triển kinh tế hỗ trợ tích cực cho công tác xoá đói, giảm nghèo tại các địa phương.

 Nguyễn Anh Đức